Selecteer een pagina

kan-een-makelaar-links-zijn

Dit gastblog is geschreven door Edwin van Tilburg (hij heeft de smaak te pakken) – makelaar bij Joep Makelaardij te Berghem

Als makelaars/taxateurs laten wij ons er altijd op voorstaan dat wij alles van “de markt” weten, maar in 2008 werden wij toch geconfronteerd met een klap die veel van ons niet hadden voorzien, de hevigheid ervan al helemaal niet. Hoe kan dat dan eigenlijk? En hebben we deze keer wel een idee hoe het precies zit? Ik twijfel er aan.

Laten we eerst eens kijken wat nou eigenlijk “links” en “rechts” ook alweer is. Wanneer we het woord “links” in de mond nemen dan bedoelen we daarmee een “socialist” en als we het hebben over “rechts” dan hebben we het over een “liberaal.” Die twee stromingen hebben twee zeer kenmerkende verschillen van inzicht die –althans als uitersten- flink botsen.

Het verschil tussen links en rechts (politiek gezien)

Een “hardline liberaal” gelooft in, en vertrouwt op, de kapitalistische productiewijze (kapitaalbezit/productiemiddelen) en in de markteconomie (markten) om de vraag en aanbod van de geproduceerde goederen en diensten bij elkaar te brengen.

Een “hardline socialist” is op zijn beurt van mening dat de productiemiddelen van iedereen horen te zijn en wijst daarmee het accumuleren van kapitaal af. Voor productie van goederen en diensten vertrouwt een socialist niet zomaar in markten, er dient naar zijn idee zorgvuldig te worden gepland (plan economie).

Nuchter bekeken zal een makelaar dus niet snel uiterst links zijn, we leven immers van de markt en van kapitaalbezit. Onze beroepsgroep leeft op dit moment met de geruststelling dat in Nederland geen politieke partij actief is die het kapitalisme (kapitaalaccumulatie) en de markteconomie willen afschaffen, althans ze hebben geen zetels. De SP is als meest linkse keuzemogelijkheid dus feitelijk nog een betrekkelijk liberale partij, ook zij respecteren privébezit.

vernietig-het-kapitalisme

Commerciële dienstverlening

Veel mensen in de commerciële dienstverlening lijken vaak nogal behoudend en met de gevestigde middenpartijen mee te lopen. Er hangt een sfeer van

  • het is nu eenmaal zo
  • het huishoudboekje van de overheid is niet op orde, dus we moeten bezuinigen
  • de belastingen moeten omlaag want bedrijven willen anders niet investeren
  • et cetera

En “onze liberalen” die vechten tenminste voor onze vrijheid en democratie. Dit is niet onbegrijpelijk aangezien veel van ons ondernemer zijn, en teveel belasting betalen dat kan je altijd nog doen. Daarnaast smeren wij onze boterhammen voornamelijk van de “haves” en niet de “have nots” dus focussen we meestal op de eerste groep en vertrouwen we op liberaal beleid.

Liberalisme is naar rechts verschoven

thatcher_reagan_camp_david_sofa_1984Met de komst van Reagan en Thatcher is het liberalisme heel duidelijk een paar flinke passen naar rechts opgeschoven en omdat de door de socialisten voorspelde ineenstorting van het kapitalisme niet was gekomen, gingen ook de partijen met een meer socialistisch ideaal een paar stapjes mee naar rechts.

We spreken nu over neoliberalisme, beter gezegd neoklassiek economisch beleid. Dit beleid is thans helaas vrij algemeen aanvaard. Dat neoliberalisme roept een negatieve connotatie op, mensen roepen niet “ik ben een neoliberaal” maar bewust of onbewust zijn ze het wel. Die negatieve connotatie is wat mij betreft volledig terecht, het begint namelijk steeds meer op “Laissez Faire” beleid te lijken en dat werkte slecht! En dat vonden veel liberalen grofweg een eeuw geleden ook.

Mijn bezwaar is dat het aantal “have nots” nogal sterk is toegenomen. Voor die groep zijn de vooruitzichten echt niet best. Ik, als dwarse denker, zie dat als een bedreiging. Ik woon in Oss, een typische middelgrote industriestad, het type stad wat juist bij een welvarende middenklasse volledig tot bloei zou komen en dat wil ik (mede als makelaar) wel!

Het gaat nu eindelijk beter” horen we dan. “De economie” groeit en dus de bedrijvigheid neemt toe, maar moet de argumentatie dan meteen van tafel? Als het aan mij ligt echt niet!

De koek verdelen tussen haves en haves not

Met de economie, liefkozend “de koek”, bedoelen we vaak het BBP of het nationaal inkomen. Als het aantal “have nots” als percentage van de bevolking toeneemt dan neemt het aantal “haves” natuurlijk af. Het aantal “haves” eist een steeds toenemend deel van “de koek” op, hun vermogen en dus invloed neemt toe. En laten we wel wezen; er is altijd iemand die voor het surplus moet werken (meerwaarde theorie). De twee meest zwaarwegende elementen in “de economie” zijn namelijk de optelsom van het totaal aan lonen (loonmassa) en winsten. Dus als de winsten sterker toenemen dan de economische groei dan gaat dat ten koste van de loonmassa.

Feit is dat wij met een paar duizend makelaars dagelijks bezig zijn met het (ver)kopen en waarderen van woningen van rond de €240.000. Als ik het wat onbescheiden mag zeggen: als wij streven naar een niet te volatiele woningmarkt waarvan de waarde van de gemiddelde woning ongeveer gelijk stijgt met de ontwikkeling van “de koek”, dan zie ik als makelaar in dit alles een zeer logische reden om te streven naar een welvarende middenklasse en naar volledige werkgelegenheid.

Dat neoliberalisme dat streeft niet naar volledige werkgelegenheid, een belangrijk instrument is juist loonmatiging en dat werkt niet zo goed bij nagenoeg volledige werkgelegenheid. De gemiddelde makelaar en de brancheorganisaties zouden zich hier eens over achter de oren kunnen krabben? Hoe kan je eigenlijk voor bezuinigingen en loonmatiging zijn, als het resultaat zonneklaar minder “240K haves” is!

De invloed van vakbonden

Met Reagan, Thatcher en in Nederland iets later Lubbers, werd de invloed van vakbonden gemarginaliseerd, lonen gematigd, publiek bezit werd verkocht aan private partijen. Er werd volop gedereguleerd, lasten werden verzwaard en de inflatie werd beteugeld. En belangrijker nog, met een hele reeks kleine stapjes maar daarom niet minder radicaal, werd de progressie uit het westerse belastingstelsels gehaald.

Door de loonmatiging en lastenverzwaring zijn de lonen flink gestagneerd hetgeen heeft geleid tot meer aanbod van mensen die werk zoeken, huisvrouwen gingen massaal de arbeidsmarkt op en ook gingen mensen, gestimuleerd door banken die daar gretig op in speelden, meer geld lenen. Het resultaat is een economie die instabieler is geworden en recessies zijn een beetje gemaskeerd met renteverlagingen.

Recessies zijn gemaskeerd met renteverlagingen. Klik om te Tweeten

Deze neoliberale aanpak werd door Reagan ooit verkocht als “Trickle Down Economics” een theorie die nooit bewezen is.
(political term used to characterize economic policies as favoring the wealthy or privileged)

Volledig onterecht sloegen politici zichzelf jaren achtereen op de borst, terwijl het beste wat ze bereikt hebben is dat ze de markten nog instabieler hebben gemaakt dan ze waren.

Crisis

We weten allemaal, de een nog beter dan de andere, dat het socialisme niet heeft gebracht wat men er van had verwacht, maar ja; leuk of niet, het neoliberale “trickle down trucje” werkt verre van vlekkeloos. De crisis van 2008 heeft men geprobeerd te bezweren met rentes van 0%. Dat is dus uitgewerkt of in elk geval bijna uitgewerkt.

Hoe los je dan een volgende crisis op? Zitten wij als makelaars niet een beetje achter in de bus met een lolly? Worden wij niet, geholpen door het “ we hebben nu een super lage rente trucje” niet zoet gehouden? Zijn we niet erg kort van memorie en moeten we onszelf niet wat beter laten informeren door (top)economen en relevante kennis met onze expertise combineren? Moeten we niet een wat meer (gematigd) linkse visie hebben?

Karl Marx

Nog een keer terug in de geschiedenis om zeker te zijn dat we het over hetzelfde hebben: Marx had als grondlegger van het socialisme weinig respect voor privébezit en het lijstje met landen waar (zogenaamd) socialistisch beleid is gevoerd wat niet succesvol was, is lang genoeg. Dat weet ik. Maar we kunnen niet om Marx heen als het gaat om het feit dat veel markten helemaal niet altijd optimaal functioneren en de enorme macro economische tegenstellingen die je krijgt door kapitaalaccumulatie en onteigening van de meerwaarde van arbeid; dat zag hij goed.

Maar evengoed kunnen we niet klakkeloos aannemen dat Adam Smith als grondlegger van het liberalisme gelijk had met de “onzichtbare hand” waarmee Smith probeerde te motiveren dat markten altijd een natuurlijk evenwicht zullen bereiken. Want dat faalt vrij regelmatig (denk ook even aan de zorg). Als markten altijd zouden functioneren, hoe kan het dat de arbeidsmarkt –dat is immers ook een markt– zo slecht functioneert? In feite moeten we toegeven dat beide grondleggers een hele hoop goed zagen.

Kruimel ZZP’ers

We zitten in onze “240K” branche toch niet echt te wachten op “Kruimel ZZP’ers”, Flexwerkers en een grote groep mensen die misschien net niet een HBO opleiding hebben af kunnen ronden en dien ten gevolge als groep door gebrek aan kansen voor eeuwig zijn aangewezen op sociale huurwoningen? Wie met een kantoor een beetje gemiddeld “in de markt” opereert kan toch niet “ja” als antwoord geven.

Een van de meest veelzeggende Tweets die ik ken:

Reality has rendered it's judgement: Trickle-down economics does not work

Thomas Piketty

Met zijn ideeën om belastingstelsels als geheel weer –nog steeds heel liberaal- progressief te maken (dat zijn ze nu niet), een kleine belasting op kapitaalbezit in te voeren, rendementen of financiële bezittingen fatsoenlijk te belasten en fiscale concurrentie in te dammen, wijst Thomas Piketty wel zeker in een richting waarmee de welvaart de komende jaren in stand kan worden gehouden en misschien wel verbeterd. In die zin vind ik het ook jammer dat Bernie Sanders de nominatie in de VS niet gewonnen heeft voor de democraten, zaken gaan sneller als een groot land er mee begint is mijn gedachte.

Ik ben altijd nogal progressief geweest, in de jaren ’90 had ik echter teveel vertrouwen in de paarse kabinetten, ik gaf Kok als ik mocht stemmen de voorkeur. Een enkele keer leidt een “linksige gedachte” tot enige hoon, in toenemende mate wordt het duidelijk dat die hoon nogal onwetend en misplaatst is. Daarom heb ik nu zoiets van schud het maar in mijn pet.

Deze keer gaat mijn stem naar GroenLinks. Een doorslaggevende redenen is dat Klaver het inzicht had om Thomas Piketty in Nederland uit te nodigen. Ik ben zelfs lid dus mochten Marxistische krachten zich bovenmatig manifesteren dan kan ik proberen een klein beetje af te remmen. Maar vooralsnog ben ik echt helemaal klaar met de “we kunnen dit niet want…” gevolgd door argument wat getuigt van kruideniersmentaliteit.

Tijd voor verandering!

 

Aanbevolen literatuur die tevens een beetje ten grondslag ligt aan mijn betoog:

The following two tabs change content below.

Gastblogger

Artikelen in deze groep zijn geschreven door verschillende mensen die eenmalig of af en toe een bijdrage leveren aan De Scherpe Pen. Ook jij kan een gastblog insturen! Maak daarvoor gebruik van het contactformulier of stuur een email naar info (at) descherpepen puntje nl.
Google+